Üst solunum yollarını etkileyen virüs hastalıkları kafa karıştırıcı olabilir. Belirtileri birbirine benzer ve tedaviler karışabilir. Bu yazıda kısaca bu virüslerin yaptığı benzer üst solunum yolu hastalıklarının ayırtedici özelliklerini ve tedavilerini anlatmaya çalışacağız.
Etkeni rinovirüs olan hafif bir hastalıktır. Hemen hemen tek belirtisi burunda aşırı sulu bir akıntıdır. Bazen hafif bir kırgınlık eşlik edebilir. Oldukça bulaşıcıdır. Aynı ortamda bulunan kişilere (işyeri – aile ortamı) kolayca bulaşır. Ancak kişiyi yatağa düşürmeyen, hafif atlatılan bir hastalıktır. İstirahat, bulaşın önlenmesi için izolasyon ve korunmaya dikkat edilmesi önemlidir. Burun açıcı spreyler kullanılabilir. 2- 3 gün içinde iyileşir.
Etkeni influenza virüsü olan, nispeten daha ağır seyreden bir hastalıktır. Başağrısı, yaygın kas ağrısı, ateş, titreme, üşüme ve bitkinlik olur. Boğaz ağrısı pek görülmez. Boğaz ağrısının görülmemesi diğer enfeksiyonlardan ayırtedilmesinde yardımcı olabilir. İnsanı aşırı halsiz hissettirdiğinden eskiler “paçavra hastalığı” olarak da isimlendirmişlerdir. Genellikle 1 hafta kadar sürer. Tedavisinde istirahat, bol sıvı alımı tavsiye edilir. Ateş ve kas ağrıları için parasetamol verilebilir.
Son zamanların hepimizi yoran hastalığı Covid ise ciddi sonuçları olabilen bir virüs enfeksiyonudur. Son Eris varyantının belirtileri önceki varyantlardan çok farklı değildir. Başlıca belirtiler yine boğaz ve başağrısı, burun akıntısıdır. Öksürük ve halsizlik de eşlik edebilir. Önceki varyantlar gibi tat ve koku bozukluğu pek görülmemektedir. Tedavisi güncellenen rehberlere göre yapılmaktadır. Önceki varyantlardan farkı çok hızlı bulaşmasıdır. Şimdilik ciddi akciğer komplikasyonlarına yol açmıyor gibi gözükse de özellikle 6 yaşın altındaki çocuklarda , yaşlılarda ve riskli hastalıkları olanlarda dikkat edilmesi gerekir. Aşılama gerekli olabilir.
Peki bu hastalıkların ayrımını nasıl yapacağız? Nezle ve grip ayrımını yapmak pratikte kolay olabilir. Nezleli hastanın neşesi genellikle bozulmamıştır ama gülen bir grip hastası pek göremezsiniz. Covid açısından ise sadece klinik bulgulara bakarak ayrım yapıp tanı koymak pek mümkün olmamaktadır.
Enfeksiyonlardan korunma için bazı öneriler;
Burada sayılan virüs kaynaklı üst solunum yolu enfeksiyonlarının yanısıra bakteriyel sinüzit ve bademcik enfeksiyonları farklı belirtilerle kendini gösterir. Bakteriyel kökenli enfeksiyonlarda tedaviye antibiyotik eklenir.
Şüpheli ve uzayan üst solunum yolu enfeksiyonlarında, uzamış boğaz ağrısı ve öksürük durumlarında uzman doktora başvurulmalıdır. Virüssüz, sağlıklı günler dileklerimle.
Yazar: Doç. Dr. Salim DOĞRU